โรคฉี่หนู เล็ปโตสไปโรซิส
(Leptospirosis)
   สถานการณ์และลักษณะทางระบาดวิทยาผู้ป่วยโรคเลปโตสไปโรซิส (Leptospirosis) เขต 1

      ประเทศไทยมีการรายงานผู้ป่วยโรคเลปโตสไปโรซีส ตั้งแต่ปี 2515 เป็นต้นมา ในช่วงปี 2515–2524 มีผู้ป่วย 2–27 ราย เฉลี่ย 20 รายต่อปี ในเขตตรวจราชการที่ 1 หรือ 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน
      ปี 2525 เริ่มมีรายงานผู้ป่วยใน 3 จังหวัด คือ เชียงราย ลำพูน และน่าน
      ปี 2526 มีรายงานอีก 3 จังหวัด คือ เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน และลำปาง
      ปี 2529 มีรายงานจากจังหวัดแพร่ และ
      ปี 2531 มีรายงานจากจังหวัดพะเยา
      ซึ่งแสดงให้เห็นว่า เขต 1 มีผู้ป่วยโรคเลปโตสไปโรซีสมานานแล้วไม่ต่ำกว่า 25 ปี
      ปี 2550 เขต 1 ณ วันที่ 30 มิถุนายน มีรายงานผู้ป่วยโรคเลปโตสไปโรซิส จำนวน 91 ราย อัตราป่วย 1.38 ต่อแสน ไม่มีเสียชีวิต รายงานจาก 7 จังหวัด โดยจังหวัดแม่ฮ่องสอนยังไม่มีรายงาน
      สถานการณ์ในภาพรวมถือว่ายังปกติ แต่จะมีการเพิ่มขึ้นตามฤดูกาล จังหวัดที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นได้แก่ เชียงราย น่าน พะเยา และแพร่ เมื่อเปรียบเทียบกับเขตอื่น พบว่า อยู่ในอันดับ 7 ของประเทศ เป็นรองเขตทางภาคใต้และ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
      แต่ในปี 2549 อยู่ในอันดับ 1 ของประเทศ อัตราป่วย 13.32 ต่อแสน มีผู้เสียชีวิตถึง 14 ราย จากสภาวะน้ำท่วมที่จังหวัดน่าน แล้วทำให้มีการระบาดใหญ่ในจังหวัดดังกล่าว
      จากข้อมูลตั้งแต่ปี 2546 เป็นต้นมา เขต 1 มีอัตราป่วยสูงกว่าอัตราป่วยของภาคเหนือและประเทศทุกปี และอัตราป่วยของภาคเหนือก็สูงกว่าของประเทศเช่นกัน
      ในปี 2550 จังหวัดที่มีอัตราป่วยสูงสุดได้แก่ จังหวัดพะเยา รองลงได้แก่ จังหวัดน่าน และเชียงราย อัตราป่วย 4.94, 3.77 และ 2.64 ต่อแสน ตามลำดับ
      ในปี 2549 อัตราป่วยสูงสุดที่จังหวัดน่าน รองลงมาเป็นจังหวัดพะเยา และแพร่ อัตราป่วย 67.17, 21.17 และ 12.98 ต่อแสน ตามลำดับ
      กลุ่มอายุ ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มอายุ 45–54 ปี และ 35-44 ปี ซึ่งคล้ายกับภาคเหนือ ส่วนระดับประเทศนอกจาก มากใน 2 กลุ่มแล้ว มีกลุ่มอายุ 25–34 ปี อีก 1 กลุ่ม ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกับปี 2549
      เมื่อจำแนกตามสัญชาติ เกือบทั้งหมดมีสัญชาติไทย มีเล็กน้อยที่มีสัญชาติพม่า
      ฤดูกาลของการเกิดโรค เริ่มมีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นตั้งแต่เดือนพฤษภาคม สูงสุดในเดือนสิงหาคม จากนั้นจะลดลงจนถึงปลายปี ลักษณะจะคล้ายภาคเหนือ และประเทศ ยกเว้นในช่วงขาลงประเทศจะลดลงช้ากว่า
      แนวโน้มและการระบาดของโรค จากข้อมูลตั้งแต่ปี 2525–2549 พบว่า ประเทศไทย เริ่มมีผู้ป่วยมากกว่าปกติในปี 2539 เริ่มมีการระบาดในปี 2540 และระบาดใหญ่ในปี 2542 – 2545 ภาคเหนือ (17 จังหวัด) เริ่มมีผู้ป่วยมากกว่าปกติในปี 2541 เริ่มมีการระบาดในปี 2542 และระบาดใหญ่ในปี 2543 – 2544 เขต 1 เริ่มมีผู้ป่วยมากกว่าปกติในปี 2541 เริ่มมีการระบาดในปี 2542 และระบาดใหญ่ในปี 2544 และ 2549
      การเสียชีวิต บางปีไม่มีเสียชีวิต ปี 2543 เสียชีวิตสูงสุดถึง 30 ราย ส่วนใหญ่ผู้เสียชีวิตจะมากตามจำนวนผู้ป่วย ในช่วง 10 ปีหลัง สถานการณ์ในเขต 1 มีระบาดใหญ่อยู่ 2 ปี คือปี 2544 และ 2549 ซึ่งแต่ละครั้งพบว่าสัมพันธ์กับภาวะน้ำท่วมที่รุนแรง
      ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีมาตรการรองรับกรณีเกิดน้ำท่วมเพื่อป้องกันการระบาดของโรคในครั้งต่อไป